İlçe Tarımdan Don Zararı İçin Alınması Gereken Tedbirler

Haber Merkezi

Akhisar İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünce İlçemizde yetiştiriciliği yapılan ürünlerde düşük sıcaklık ve olası don zararına bağlı olarak alınması gereken tedbirler ve mevcut durum hakkında bilgilendirme yapıldı. Buna göre;

Zeytin Bahçelerinde -7⁰C ve altındaki sıcaklıklarda soğuğun şiddetine göre sırası ile gözler, uç sürgünler, yaprak, ince dal ve dalcıklar, gövde ve turplar zarar görebilmektedir. Bunlar aşırı yaprak dökümü, taze sürgünlerde çatlaklar, kabuk çatlaması, zaman zaman kalın dal ölümleri şeklinde ortaya çıkabilmektedir. Soğuğun derecesi ve etki süresi zarar derecesini etkileyen en önemli iki faktördür. Soğuk derecesinin düşüklüğü yanında, etki süresinin uzunluğu da zararın çeşit ve oranını artırmaktadır. Bölgemizde yetiştiriciliği yapılan Uslu ve Domat gibi bazı çeşitler soğuktan daha fazla etkilenebilmektedir. Mahsülsüz ağaç mahsullüden, kalın pişkin kabuklu olanlar ince ve pişkinleşmemiş olanlardan, hafif budanmış ağaçlar ağır budanmışlardan daha az zarar görürler.

Hasat sonrası bordo bulamacı uygulaması yapacak üreticilerimizin mutlaka hava sıcaklığının 10⁰C ve üzerinde iken uygulama yapmaları önerilmektedir. Daha düşük sıcaklıklardaki gün ve saatlerde yapılan uygulamalar zeytin ağaçlarında yaprak dökümüne sebep olabilecektir.

Zeytin üreticilerimizin gübreleme tercihlerini mutlaka toprak ve yaprak analizine bağlı olarak yapmaları, yüksek oranda azotlu gübrelerden ise kaçınmaları gerekmektedir. Toprak işlemede ise; derin işlemeden kaçınılmalı mümkün olduğunca köklere zarar vermeyecek şekilde yüzlek ve toprağı çizerek işleyen ekipmanlar tercih edilmelidir. Toprak işlemede üreticilerimizin acele etmeden tavında toprak işlemeleri önem arz etmektedir.

Normal koşullarda zeytinde budama soğuk tehlikesi olmayan yerlerde, hasattan sonra kış dinlenme dönemi içerisinde yapılır. Ancak ilçemizinde içinde yer aldığı Kuzey Ege bölgesi gibi kışın sert geçtiği bölgelerde budamalar geç kış donlarından sonra (20 Şubat sonrası) yapılmalıdır. Soğuk havanın beklediği taban bölgelerde ağaçlar yüksekten taçlandırılmalıdır. Gençleştirme budamalarında ise kalın dal kesimi azar azar yapılmalıdır. Soğuk zararı sürgün uçlarında ve yapraklarda yer yer sararma ve kurumalar şeklinde olmuşsa yapılacak olan budama, hemen soğuk zararına müteakip o ilkbaharda kuru dalları kesip temizlemek suretiyle hafif yapılmalıdır. Budama işlemi bittikten sonra tüm ağaçlarda yaraların kapatılarak Dal kanseri hastalığının oluşumuna tedbir amaçlı %2 lik bordo bulamacı uygulaması yapılmalıdır. Ayrıca eğer don zararı şiddetli ve yüksek oranda zarara sebep olmuş ise budama o sene için tamamen ertelenmelidir.

Bağlar bölgemizde kış soğuklarında -15 ⁰C ye kadar dayanabilmektedir. Ancak bir önceki yıldan kışa zayıf giren, ölükol hastalığı oranı yüksek, cılız sürgün yapan bağlarda uyanma sorunu olabilmektedir. Bu bağlamda bağ üreticilerimize tavsiyemiz; mümkün olduğunca budamayı geciktirmeleri ve budama sonrası mutlaka kış uygulaması olan %4’ lük bordo bulamacı uygulamasını yapmalarıdır.

Hububat alanlarında son yıllarda yapılan incelemelerde; ekilen çeşit, ekim zamanı, uygulanan taban gübresi miktarı ve dekara ekilen tohum miktarı gibi nedenlerle farklı düzeyde soğuk zararı görülmüştür.  Bitkiler gelişmelerinin hemen hemen her döneminde ani sıcaklık değişimlerine karşı duyarlıdırlar. Özellikle sıcaklıkların;  mevsim sıcaklıklarının üzerinde seyrettiği yıllarda buğdaylar kışa hazırlıklı olmadıkları için soğuktan olumsuz etkilenebilmektedir. Normal koşullarda buğday ve arpa çeşitleri -10 ⁰C gibi sıcaklıklara dayanabilmekte ancak erken ekim, aşırı azotlu gübreleme ve birim alana gereğinden fazla tohum ekimi vejetatif gelişmeyi hızlandırıcı tarımsal uygulamaların uygulandığı durumlarda 0 ⁰C ‘nin altındaki bu sıcaklıklardan ciddi bir zarar görmektedir. İçinde bulunduğumuz 2022 üretim sezonunda da İlçemizde hava sıcaklıkları genel olarak mevsim normallerinde seyrettiği için bu ani sıcaklık değişimlerinden kaynaklı ciddi verim kayıpları yaşanmayacağı kanaatindeyiz. Erken ekim yapılan lokasyonlarda kardeşlenme döneminden sonra bazı hububat çeşitlerinin yapraklarında görülen sararma, morarma, kuruma vs . gibi belirtiler havaların ısınması ile birlikte ortadan kalkacaktır. Kardeşlenme dönemi ile sapa kalkma dönemleri arasında uygulanacak üst gübrelemede aşırı azotlu gübre kullanımından kaçınılmalıdır.

Sebze üretiminde bölgemizde bulunduğumuz tarih itibariyle sadece örtü altında marul yetiştiriciliği yapılmakta olup, bitkinin soğuk dayanımı -4⁰C,-5⁰C’ lere kadar ulaşmaktadır. Hatta biraz daha düşük sıcaklıklarda yapraklarda hafif buruşmalar yaşasa da bitki kısa süre içerisinde kendini toparlayabilmektedir. Dolayısıyla şu günlerde yaşadığımız -6⁰C, -7⁰C  gibi düşük hava sıcaklıklarının örtü altı marul yetiştiriciliği için bir engel teşkil etmeyeceği kanaatindeyiz. Don zararının şiddetli gerçekleşeceği günü takiben üreticilerin bitkilere düşük miktarda sulama yapmaları zararın şiddetini azaltacaktır. Ayrıca seralarda yan örtüler ve havalanma boşlukları kapatılarak ısı muhafazası sağlanabilecektir.

Meyve Bahçelerinde; bitkilerin temel fizyolojik yaşam olayları üzerine en etkili iklim faktörü sıcaklıktır. Bahçe bitkilerinin gelişebilme sıcaklıkları yaklaşık olarak 5-36 ⁰C 'dir. Düşük sıcaklıkların bitkilere olumsuz etkisi don zararı şeklinde ortaya çıkmaktadır. Don zararı ise suyun donma sıcaklığının  altındaki sıcaklıklarda oluşur ve bütün bitkilerde zarar yapar. Don zararı, oluştuğu döneme kış soğukları, ilkbahar geç donları, sonbahar erken donları olarak  üçe ayrılır. Kış süresince dinlenme halinde bulunan meyve ağaçlarında kış soğukları nedeni ile sıcaklığın çok düşük sıcaklıklarda seyretmesi tür ve çeşide bağlı olarak farklı derecelerde öncelikle çiçek tomurcuklarından başlayarak hasara sebep olabilmektedir. Gövde ve ana dallar  oldukça düşük sıcaklıklara dayanabilmektedir. Genç dallar ve çiçek tomurcukları daha düşük sıcaklıklarda zarar görmektedir. Elmada gövde ve ana dallar -35 ⁰C,-40 ⁰C, Kirazda gövde ve ana dallar  -30,-40 ⁰C, Sert çekirdekli ve sert kabuklu meyve ağaçlarının gövde ve ana dallarda -20, -25 ⁰C ye kadar dayanabilmektedirler.

Meyve ağaçlarındaki meyve ve çiçek gözleri ise -100⁰C kadar dayanabilmektedir. Bu sıcaklığın altında kalan yerlerde zarar görülebilir. Ancak Chandler ceviz çeşidi diğer yerli çeşitlere göre kış dinlenme dönemine geç girmesi sebebiyle pişkinleşmemiş sürgünlerinde don zararı meydana gelme olasılığı yüksektir.Tüm meyve ağaçları için yapılacak budama işlemlerinin don tehlikesi kalkıncaya kadar ertelenmeli ve mümkünse erken ilkbahar geç donlarından sonra budama yapılmalıdır. Budama sonrası muhakkak kiraz, ceviz, ayva, elma ve armut ağaçlarının %1-1,5’lük, kayısı ağaçlarında ise %1’lik bordo bulamacı ile ilaçlanması gerekmektedir.

Konu hakkında daha fazla teknik destek ve bilgi almak isteyen üreticilerimizin Akhisar İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğümüz Teknik Personellerine danışmaları yararlı olacaktır.​

Ürününüz bol, kazancınız bereketli olsun.​

AKHİSAR İLÇE TARIM VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ

1. instagram.com/akhisartarim twitter.com/akhisartarim youtube.com/akhisartarim