Termik Santraller Kapatılacak Mı?

Süre Doluyor Termik Santraller Ne Olacak?

Çevreye zehir saçan termik santrallerin çevre mevzuatına uyum yatırımları ve becalarına filtre takılması için verilen sürenin dolmasına yakın iki buçuk yıl daha sürenin uzatılmasına ilişkin kanun Cumhurbaşkanı tarafından veto edilmişti.

Veto kararından sonra kapatılan termik santrallere bir yıl süreyle yani 2021 Haziran ayına kadar geçici çalışma izni verildiği Çevre ve Şehircilik Bakanı tarafından açıklanmıştı.

Ancak gelinen noktada daha önceden özelleştirilen birçok termik santralin hala filtre sistemi kurmadıkları çevre mevzuatına uyum yatırımlarını yapmadıkları belirtilmektedir. 

Haziran ayı yaklaşırken yükümlülüklerini yerine getirmeyen termik santrallerin ne olacağı hala belli değil.

Mevzuata göre bu durumdaki termik santrallerin kapatılması gerekiyor. Fakat veto kararına ve mevzuata göre kapatılması gereken santrallerin verilecek geçici izinlerle çalıştırılmaya devam edeceği iddia ediliyor.

Konuyu Meclis Gündemine taşıyarak Çevre ve Şehircilik Bakanı ile Enerji ve Tabii kaynaklar bakanlarına verdiği soru önergesi ile Haziran ayından sonra termik santrallerini durumunun ne olacağını sordum.

Aslında Türkiye kömürle elektrik üretiminden vazgeçmesi gerekiyor ilk adım olarak ithal kömürle çalışan termik santraller devreden çıkarılmalıdır.

Yenilenebilir, temiz çevre ile uyumu enerji kaynaklarından daha fazla yararlanılmalıdır.  

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıdaki sorularımın aracılığınızla, sayın Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat KURUM tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim. Saygılarımla

Ahmet Vehbi BAKIRLIOĞLU

                                                                                                 Manisa Milletvekili

6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunun geçici 8. Maddesinde “çevre mevzuatına uyumuna yönelik yatırımların gerçekleştirilmesi ve çevre mevzuatı açısından gerekli izinlerin tamamlanması ı amacıyla 31/12/2019 tarihine kadar süre tanınır” hükmü yer almaktadır.

1. 2019 yılından önce özelleştirilen termik santrallere gerekli çevre yatırımların yapmadan iki buçuk yıl daha çalışma izni veren yasa teklifi Mecliste kabul edilmiş, ancak ilgili kanun Cumhurbaşkanı tarafından veto edilmişti.

Kömürle çalışan termik santrallerin en önemli sorunu baca filtre sistemleri olmadan çalıştırılmalarıydı. Termik santrallere filtre takılmasını erteleyen yasanın veto kararından sonra baca filtre sistemi olmayan çevre mevzuatına aykırı şekilde çalıştırılan beş termik santral (Afşin-A, Seyitömer, Tunçbilek, Kangal, Çatalağzı)  tamamen, Soma Termik Santrali ise kısmen kapatıldı. Ayrıca dört termik santrale (Orhaneli, Yatağan, Afşin-B, Çayırhan) geçici faaliyet izni verildi.

Fakat Cumhurbaşkanının veto kararı ve ortada yeni yasal bir düzenleme olmamasına rağmen Bakanlığınızca, kısmen veya tamamen kapatma kararı verilen altı termik santralin açılarak işletmeye alındığı ve bir yıl süreyle geçici çalışma ruhsatı verildiği açıklandı. 

Bu sürede bazı termik santraller mevzuata uygun filtre sistemleri kurarken, hiçbir şey yapmayan bazı termik santrallerin hala çalışmaya devam ettikleri iddia edilmektedir. 

Halk sağlığını korumak amacıyla santrallere daha fazla muafiyet verilmeyeceği söylenmiş olmasına rağmen, gerekli yatırımlarını tamamlamamış santrallere geçici izinler ve ek süreler verilerek çevre ve halk sağlığını tehdit ettiği uzmanlarca sık sık dile getirilmektedir.

Bunlara göre;

1-    Cumhurbaşkanının, santrallere ek süre veren 7193 sayılı kanunu veto etmesine ve mevzuata aykırı şekilde çalışmalarına rağmen, termik santrallere 1 yıl süreyle geçici çalışma ruhsatı verilmesinin gerekçesi nedir?

2-    Bu süre içerisinde çevre mevzuatına uygun hale getirmeyen ve baca filtre sistemini kurmayan termik santraller var mıdır, varsa hangileridir?

3-    Yasalara aykırı şekilde çalıştırılan yasal yükümlülüklerini yerine getirmeyen termik santrallere idari ve adli hangi yaptırımlar uygulanacaktır?

4-    Santrallerin tam kapanması durumunda, çalışan işçilerin mağdur olmamaları, özlük ve sosyal haklarının korunması için hangi tedbirler alınacaktır?

5-    2020 Ocak ayında Soma ilçesinde santralin sıcak suyu kullanılarak yapılan bölgesel ısıtma sistemi gerekçe gösterilerek Soma termik santraline kısmen çalışma izni verilmişti. Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda santralin tam kapatılması ihtimalinde, kış aylarında ilçenin ısınma problemi nasıl çözülecektir?

6-    Söz konusu termik santrallere çevre mevzuatına uyum yatırımları için Bakanlığınızca herhangi bir teşvik, kredi, hibe desteği verilmiş midir? Verildi ise hangi santrale ne kadar destek verilmiştir?

7-    Bakanlığınızca 1 yıllık geçici çalışma ruhsatı verilen termik santrallerin süresi 2021 Haziran ayında dolmaktadır. Baca filtre sistemi kurmayan ve gerekli çevre yatırımı yapmayan termik santrallere yeniden ek izin verilerek çalıştırılmaya devam edeceği iddiaları doğru mudur?

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıdaki sorularımın aracılığınızla, sayın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih DÖNMEZ tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim. Saygılarımla

Ahmet Vehbi BAKIRLIOĞLU

                                                                                                 Manisa Milletvekili

6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunun geçici 8. Maddesinde “çevre mevzuatına uyumuna yönelik yatırımların gerçekleştirilmesi ve çevre mevzuatı açısından gerekli izinlerin tamamlanması ı amacıyla 31/12/2019 tarihine kadar süre tanınır” hükmü yer almaktadır.

1. 2019 yılından önce özelleştirilen termik santrallere gerekli çevre yatırımların yapmadan iki buçuk yıl daha çalışma izni veren yasa teklifi Mecliste kabul edilmiş, ancak ilgili kanun Cumhurbaşkanı tarafından veto edilmişti.

Kömürle çalışan termik santrallerin en önemli sorunu baca filtre sistemleri olmadan çalıştırılmalarıydı. Termik santrallere filtre takılmasını erteleyen yasanın veto kararından sonra baca filtre sistemi olmayan çevre mevzuatına aykırı şekilde çalıştırılan beş termik santral (Afşin-A, Seyitömer, Tunçbilek, Kangal, Çatalağzı)  tamamen, Soma Termik Santrali ise kısmen kapatıldı. Ayrıca dört termik santrale (Orhaneli, Yatağan, Afşin-B, Çayırhan) geçici faaliyet izni verildi.

Fakat Cumhurbaşkanının veto kararı ve ortada yeni yasal bir düzenleme olmamasına rağmen Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca kısmen veya tamamen kapatma kararı verilen altı termik santralin açılarak işletmeye alındığı ve bir yıl süreyle geçici çalışma ruhsatı verildiği açıklandı. 

Bu sürede bazı termik santraller mevzuata uygun filtre sistemleri kurarken, hiçbir şey yapmayan bazı termik santrallerin hala çalışmaya devam ettikleri iddia edilmektedir. 

Halk sağlığını korumak amacıyla santrallere daha fazla muafiyet verilmeyeceği söylenmiş olmasına rağmen, gerekli yatırımlarını tamamlamamış santrallere geçici izinler ve ek süreler verilerek çevre ve halk sağlığını tehdit ettiği uzmanlarca sık sık dile getirilmektedir.

Bunlara göre;

8-    Cumhurbaşkanının, santrallere ek süre veren 7193 sayılı kanunu veto etmesine ve mevzuata aykırı şekilde çalışmalarına rağmen, termik santrallere 1 yıl süreyle geçici çalışma ruhsatı verilmesinin gerekçesi nedir?

9-    Bu süre içerisinde çevre mevzuatına uygun hale getirmeyen ve baca filtre sistemini kurmayan termik santraller var mıdır, varsa hangileridir?

10- Yasalara aykırı şekilde çalıştırılan yasal yükümlülüklerini yerine getirmeyen termik santrallere idari ve adli hangi yaptırımlar uygulanacaktır?

11- Santrallerin tam kapanması durumunda, çalışan işçilerin mağdur olmamaları, özlük ve sosyal haklarının korunması için hangi tedbirler alınacaktır?

12- 2020 Ocak ayında Soma ilçesinde santralin sıcak suyu kullanılarak yapılan bölgesel ısıtma sistemi gerekçe gösterilerek Soma termik santraline kısmen çalışma izni verilmişti. Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda santralin tam kapatılması ihtimalinde, kış aylarında ilçenin ısınma problemi nasıl çözülecektir?

13- Söz konusu termik santrallere çevre mevzuatına uyum yatırımları için Bakanlığınızca herhangi bir teşvik, kredi, hibe desteği verilmiş midir? Verildi ise hangi santrale ne kadar destek verilmiştir?

14- 1 yıllık geçici çalışma ruhsatı verilen termik santrallerin süresi 2021 Haziran ayında dolmaktadır. Baca filtre sistemi kurmayan ve gerekli çevre yatırımı yapmayan termik santrallere yeniden ek izin verilerek çalıştırılmaya devam edeceği iddiaları doğru mudur?